Zmiany w prawie spadkowym

zmiana kodeksu cywilnego
Wkrótce czekają nas zmiany w prawie spadkowym. Będą one dotyczyć zasad ustalania kręgu spadkobierców ustawowych oraz terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Zmienią się także przepisy dotyczące kwestii odpowiedzialności gminy lub Skarbu Państwa, którym przypadnie spadek z ustawy.

Zawężenie kręgu spadkobierców ustawowych

Chyba najbardziej istotną zmianą będzie ograniczenie kręgu spadkobierców ustawowych. Obecnie art. 934 § 1 k.c. stanowi, iż w braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy. Jeżeli któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału spadku między zstępnych spadkodawcy. W braku zstępnych tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada pozostałym dziadkom w częściach równych (art. 934 § 2 i 3 k.c.).

Tak jest obecnie. Czyli w niektórych sytuacjach może dojść do sytuacji, w której dziedziczyć po nas będą nasi kuzyni lub ich dzieci. I to właśnie ma się zmienić. Jak tłumaczą autorzy projektu „projekt przewiduje zmianę zasad dziedziczenia w przypadku, gdy jeden z dziadków spadkodawcy nie dożył otwarcia spadku. Udział spadkowy, który by mu przypadał, przypadał będzie jego dzieciom w częściach równych. Jeżeli któreś z dzieci dziadków spadkodawcy nie dożyje otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypadał będzie w częściach równych ich dzieciom. W braku dzieci tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku i ich dzieci – pozostałym dziadkom w częściach równych. Wyłączeni od dziedziczenia zostaną dalsi zstępni dziadków spadkodawcy, czyli tzw. cioteczne lub stryjeczne wnuki i dalsze pokolenia.” Zmiana ta ma w założeniu przyspieszyć postępowania spadkowe, statystyki pokazują bowiem, że po wprowadzeniu przepisów o dziedziczeniu przez dziadków i ich zstępnych postępowania spadkowe znacznie się wydłużyły.

Oczywiście spadkodawca zawsze będzie mógł sprawić, poprzez odpowiedni zapis w testamencie, że ww. dalsi krewni będą po nim dziedziczyć.

Zawieszenie biegu terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku

Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. O niektórych kwestiach z tym związanych możecie czytać tu, i tu.

Taki zapis rodzi problemy interpretacyjne w sytuacji, gdy potrzebne jest uprzednie uzyskanie zgody sądu na złożenie takiego oświadczenia (o tym już pisaliśmy). Bywa, że takie postępowanie trwa i w jego trakcie upływa termin wskazany w wymienionym przepisie. Występujący o uzyskanie takiej zgody rodzice małoletniego nie mają na to żadnego wpływu. Proponowana zmiana w prawie spadkowym polega na przyjęciu, że jeśli złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku będzie wymagało zezwolenia sądu, termin na złożenie oświadczenia ulegnie zawieszeniu na czas trwania postępowania w tym przedmiocie. Ponadto zezwolenie na przyjęcie lub odrzucenie spadku będzie wydawał sąd spadku.

Odpowiedzialność gminy i Skarbu Państwa za długi spadkowe

Zmiany w prawie spadkowym nie ominą również kwestii odpowiedzialności gminy i Skarbu Państwa za długi spadkowe. Obecnie jest tak, że jeżeli podmioty te zostają spadkobiercami przyjmują spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Ponoszą jednocześnie odpowiedzialność z całego swojego majątku – co prawda tylko do wysokości majątku ustalonego w spisie lub wykazie inwentarza. Zgodnie z proponowaną zmianą gmina lub Skarb Państwa będą ponosić odpowiedzialność tylko ze spadku. Ma to na celu wyeliminowanie sytuacji, w których wierzyciele spadkodawcy zaspokajają się z budżetu Skarbu Państwa bądź gminy jeszcze zanim zostanie sporządzony spis lub wykaz inwentarza.

Niegodność dziedziczenia – dodatkowa przesłanka

Podstawy do uznania spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia określone są w art. 928 k.c. O tym pisaliśmy tu. Proponowane zmiany mają na celu wprowadzenia dodatkowej przesłanki niegodności: w postaci uporczywego niewykonywania obowiązku alimentacyjnego względem spadkodawcy. Jak wskazano „system prawny powinien reagować na etycznie niewłaściwe zachowania osób, które osiągnąć mogą korzyści ze spadku”. Regulacja ta będzie miała na celu pozbawienia możliwości dziedziczenia przez osoby, nie płacą należnych spadkodawcy alimentów. Może być tak, iż osiągają potem korzyść na skutek przyjęcia spadku po kimś, kogo w zasadzie ignorowały. Fakt, że alimenty nie były płacone celowo i uporczywie wymagać będzie udowodnienia w trakcie postępowania spadkowego. Obowiązek spoczywał będzie na każdym kto ma w tym interes prawny. W praktyce będą to inni spadkobiercy.

Pozostałe zmiany w prawie spadkowym

Projekt nowelizacji kodeksu cywilnego przewiduje również inne zmiany w prawie spadkowym. Sąd spadku będzie miał obowiązek wskazania w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku, w jaki sposób spadek został przyjęty przez spadkobierców.

Sąd będzie miał także obowiązek sprawdzenia jakie prawa odnośnie nieruchomości przysługiwały spadkodawcy. Ustali też czy spadkodawca był właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości, czy przysługiwało mu spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Poza tym sprawdzi, czy miał roszczenie o przeniesienie własności nieruchomości lub użytkowania wieczystego. Z kolei notariusz będzie miał obowiązek odebrać dodatkowe oświadczenia od osób biorących udział w spisywaniu protokołu dziedziczenia. Wskażą one czy spadkodawcy przysługiwało spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub roszczenie o przeniesienie własności nieruchomości lub użytkowania wieczystego. Ponadto sąd spadku uzyska w zasadzie nielimitowany dostęp do danych zgromadzonych w rejestrach, ewidencjach lub bazach publicznych.

Zgodnie z zapowiedziami termin przyjęcia projektu zmian w prawie spadkowym przewidziano na IV kwartał 2021 r. Jak ostatecznie będą wyglądała treść zmienionych i nowych przepisów dowiemy się pewnie pod koniec lub na początku przyszłego roku. Trzeba też pamiętać, że wiele może się zmienić w toku prac parlamentarnych nad projektem ustawy. W każdym razie warto śledzić prace nad tym projektem.

MOŻE CI SIĘ RÓWNIEŻ ZAINTERESOWAĆ

Komentarze

Zostaw komentarz

Twój adres email nie będzie widoczny.